Het staat als een huis

We stonden op het punt een huis te kopen. Je weet wel, zo’n schattig rood houten timmerhuis uit 1930 met een stuk grond en bos erbij van 7 hectare. Een karakteristiek Zweeds huis. Al jaren droom ik van zo’n prachtig houten huis, middenin het bos. Het was daarbij ook nog ontzettend mooi gelegen, dichtbij een paar heerlijke zwemplekjes, een natuurgebied en aan de voet van de heuvels. De verkoper was akkoord met ons bod en het was alleen nog aan ons om de laatste knoop door te hakken. 

Instortingsgevaar

En toen gebeurde het,  dat ik alleen in het huis stond, keek naar wat het kon worden en de paniek mij naar de keel greep. Het prachtige oude behang onderzoekend, ontdekte ik asbestmuurplaten daaronder. De bijna 100 jarige oude draagbalken van het huis inspecterend, ontdekten we iets wat tenminste houtworm en wellicht ook boktor kon zijn, die heel de dragende constructie aan het aantasten was.  En dan waren er nog die paar brandplekken ontstaan door het verouderde en klungelig aangelegde electriciteitssysteem. Op zich allemaal welbekende elementen van een oud Zweeds huis. Maar ik voelde dat er dieper in mij iets in beroering kwam. Een Zweeds rood houten huis is mijn droom. Eindelijk komt het verwezenlijken van een droom dichterbij….Is het dat ik een punt heb bereikt dat een droom een droom moet blijven? Krijg ik koudwatervrees? Of is het gewoonweg verstand dat een rol speelt en een soortgelijke verbouwing niet ziet zitten? 

En beetje bij beetje begon ik alle gevoelens af te pellen van de afgelopen maanden. Als het strippen van een huis….En ik besefte dat het niet zozeer een fysiek huis was wat ik zocht om te renoveren, maar dat ik mezelf eerst moest gaan inspecteren, afstrippen en weer opnieuw opbouwen. Vertrekken naar een ander land is op alle aspecten ingrijpender dan ik ooit voor mogelijk had gehouden. De staat van het huis, een gebrekkig fundament, voelde in feite ook als een weerspiegeling van mijn ziel. 

Kloka hem

Tegelijkertijd las ik een artikel in een Zweeds tijdschrift over ecologisch bouwen (met de toepasselijke naam klokahem; een wijs huis) over hoe een oud huis stukje voor stukje uit elkaar gehaald werd om vervolgens weer geheel opnieuw op te bouwen op een andere plek. Een oud timmerhuis bestaat hier uit een houten balken constructie die kundig in elkaar is geschoven. Elke balk kreeg bij het deconstrueren een nummer en met gebruik van fotografie en de oude bouwtekening, werd het huis eerst zorgvuldig uit elkaar gehaald, om vervolgens weer precies op dezelfde wijze in elkaar in elkaar gezet te worden. Daarbij werden ook gedeeltes van het huis die niet meer te repareren waren, vervangen door nieuwe of tweedehands elementen. Het huis werd geheel naar nieuw inzicht opgebouwd, daarbij alles wat oud maar nog goed was, behoudend. En het drong tot me door dat dat hetzelfde proces was als waar ik nu zelf in zat. 

Innerlijk huis

In Nederland had ik in bijna 38 jaar opgebouwd wie ik was. Een identiteit kan nooit glashelder zijn, maar in grote delen had ik een beeld van mijn innerlijke huis. Ik wist in grote lijnen wie ik was en wat ik wilde met mijn leven. Maar bij vertrek naar een ander land bouw je je eigen huis als het ware voor een deel weer af om het vervolgens weer opnieuw, op een andere plek te moeten opbouwen. Nu ben ik aan het onderzoeken welke balken ik wil behouden en welke balken vervangen moeten worden. Ik heb een paar asbestplaten gevonden en ook hier en daar wat houtworm en natuurlijk heb ik in mijn leven ook al heel wat brandjes moeten blussen en zijn de littekens daarvan nog zichtbaar. Al die verschillende balken zijn de basis van mijn identiteit. En wat duidelijk wordt hier, in een ander land en in een andere cultuur, is dat die identiteit bestaat uit een hoeveelheid van elementen. Sommige balken komen uit mijn familiegeschiedenis of opvoeding, sommige balken heb ik zelf opgebouwd in jaren, en zijn beïnvloed door vriendschap en ervaringen en andere balken hebben weer een sterke link met de cultuur waar ik vandaan kom.

Nieuwe constructie

Wonend en opgroeiend in een en hetzelfde land, wordt identiteit een eenheid, bestaande uit een brei van elementen. Het is dan lastig om te zien: wie ben ik, wat is onderdeel van mijn cultuur en wat van mijn opvoeding? Hier, wonend in een ander land, begint het proces van afbouwen en opnieuw opbouwen….er ontstaat een nieuwe constructie, een nieuwe eenheid. En ik voel dat zolang ik nog niet weet hoe mijn eigen huis gereconstrueerd gaat worden, ik ook nog niet weet welk externe huis daarbij gaat passen.  Het was die paniek, existentiële paniek zou je het kunnen noemen,  die toesloeg, staande in het mooie rode houten huis dat zo goed als de onze was. Ik kan nog niet kiezen, zolang ik nog geen helder beeld heb van mijn eigen innerlijke huis en thuis.